Rola organizacji pożytku publicznego, w tym fundacji i stowarzyszeń, jest bardzo ważna w życiu społecznym. Bardzo często działalność organizacji pozarządowych wypełnia lukę, jaka powstaje w wyniku ograniczeń rządowych działań. Tam, gdzie nie wystarcza zasobów na realizację rozmaitych celów społecznych, wkraczają ludzie z wizją i misją. Każda organizacja wymaga zaangażowania całych zespołów, a to może być trudne, jeśli struktura organizacyjna podmiotu opiera się na wolontariuszach. Dlatego też polskie (oraz, rzecz jasna, unijne) prawo dopuszcza zatrudnianie etatowych pracowników przez fundacje czy stowarzyszenia. Co trzeba wiedzieć o roli pracodawcy mimo statusu NGO?
Formy współpracy z NGO
Współpraca osób fizycznych z organizacjami pozarządowymi może przybierać różne formy, a najczęściej jest to:
- wolontariat – osoby zaangażowane w działania NGO nie otrzymują wynagrodzenia, ale mogą liczyć na zwrot kosztów poniesionych w związku z wykonywaną pracą. Zwykle wymiar godzinowy wolontariatu jest ograniczony, bo wolontariusze angażują się w działania organizacji w wolnym czasie, np. po pracy;
- umowa o pracę – standardowa forma zatrudnienia, dająca pracownikowi pełne uprawnienia wynikające z Kodeksu pracy, w tym wynagrodzenie, urlop, możliwość skorzystania ze zwolnienia chorobowego itp.,
- umowy cywilnoprawne (np. umowa zlecenie, umowa o dzieło) – stosowane przy krótkoterminowej współpracy lub w sytuacji, gdy nie zachodzi stosunek pracy w rozumieniu prawa pracy, np. gdy organizacja jednorazowo korzysta z usług grafika, by przygotować materiały promocyjne i informacyjne.
Obowiązki NGO jako pracodawcy
Każda organizacja zatrudniająca pracowników jest zobowiązana do przestrzegania standardowych przepisów prawa pracy, w tym:
- zgłoszenia pracownika do ZUS w terminie 7 dni od zatrudnienia,
- odprowadzania za niego składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne,
- terminowego wypłacania wynagrodzenia,
- naliczania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych,
- zapewnienia odpowiednich warunków pracy zgodnych z przepisami BHP,
- prowadzenia dokumentacji pracowniczej zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Kogo najczęściej zatrudniają NGO-sy?
Organizacje pozarządowe często zatrudniają osoby na stanowiskach:
- koordynatorów projektów, którzy odpowiadają za realizację działań statutowych organizacji,
- specjalistów ds. fundraisingu i marketingu, zajmujących się pozyskiwaniem funduszy oraz promocją NGO,
- pracowników administracyjnych, dbających o dokumentację i formalności,
- ekspertów merytorycznych (np. psychologów, pedagogów, prawników) realizujących działania zgodne z misją organizacji.
Wyzwania związane z zatrudnianiem pracowników w NGO
Zarządzanie kadrami w organizacji pozarządowej może stanowić wyzwanie. NGO-sy często działają w warunkach ograniczonych zasobów finansowych, a formalności związane z zatrudnianiem pracowników mogą być skomplikowane. Wśród najczęstszych trudności można wymienić:
- skomplikowane przepisy dotyczące składek ZUS i podatków,
- konieczność przestrzegania limitów wynagrodzeń w działalności odpłatnej,
- prowadzenie dokładnej dokumentacji zgodnie z przepisami prawa pracy.
NGO jako organizacja pożytku publicznego musi również zwracać szczególną uwagę na to, aby wysokość wynagrodzeń w działalności odpłatnej nie przekształciła jej w działalność gospodarczą. Zgodnie z przepisami, jeśli przeciętne wynagrodzenie osoby fizycznej zatrudnionej w ramach odpłatnej działalności pożytku publicznego przekroczy trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, działalność NGO może zostać uznana za działalność gospodarczą.
NGO jako pracodawca ma szereg obowiązków, które musi spełnić wobec swoich pracowników. Dbałość o kwestie kadrowo-płacowe oraz współpraca z ekspertami w zakresie księgowości NGOmogą pomóc uniknąć wielu problemów i zapewnić sprawne, przejrzyste funkcjonowanie organizacji. Zapraszamy stowarzyszenia oraz fundacje do kontaktu z biurem rachunkowym Frux.